เบาหวานขึ้นตา ภาวะแทรกซ้อนที่อันตราย รีบรักษาก่อนจะสาย

เบาหวานเป็นโรคที่เกิดได้จากหลายปัจจัย ทั้งทางกรรมพันธุ์ การทำงานที่ผิดปกติของฮอร์โมนอินซูลิน โดยหากใครที่เป็นโรคเบาหวานแล้วไม่ดูแลตัวเองให้ดี อาจเสี่ยงเป็นภาวะแทรกซ้อนอย่าง ‘ภาวะเบาหวานขึ้นตา’ หรือโรคร้ายแรงอื่น ๆ ได้

สารบัญบทความ

    ทำความรู้จักเบาหวานขึ้นตา

    เบาหวานขึ้นตาเป็นโรคตาหรือภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน เนื่องจากมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นระยะเวลานานและต่อเนื่อง ส่งผลให้เส้นเลือดในจอตาเกิดการอุดตันและเสียหาย หากไม่รีบดูแลหรือเข้ารับการรักษา สามารถนำไปสู่ภาวะอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ รวมถึงสูญเสียการมองเห็นได้ โดยการรักษาเบาหวานขึ้นตานั้น ขึ้นอยู่กับอาการความรุนแรง

    อาการของเบาหวานขึ้นตา

    อาการเบาหวานขึ้นตาในระยะเริ่มต้นจะยังคงไม่แสดงอาการใด ๆ จึงอาจทำให้ถูกละเลยไปได้ กว่าจะรู้ตัวว่ามีภาวะเบาหวานขึ้นตาก็อาจจะอยู่ในระยะรุนแรงและเป็นอันตรายแล้ว คอยหมั่นสังเกตความผิดปกติหรืออาการ ดังต่อไปนี้

    • เห็นจุดหรือเส้นสีดำลอยไปมา 
    • ตาพร่ามัว มองเห็นไม่ชัด เห็นภาพซ้อน
    • ความสามารถในการมองเห็นในที่มืดแย่ลง
    • สูญเสียการมองเห็น

     ใครที่ได้รับการวินิจฉัยครั้งแรกว่า เป็นโรคเบาหวาน ควรตรวจตากับจักษุแพทย์ในทันที เนื่องจากอาจมีภาวะเบาหวานขึ้นตามานานแล้ว หลายคนตรวจเจอก่อนจะรู้ตัวว่า ตนเองเป็นโรคเบาหวานอีกด้วย

    เบาหวานขึ้นตาระยะแรก

    เบาหวานขึ้นตาระยะแรกหรือในระยะที่ยังไม่มีการสร้างหลอดเลือดใหม่ (Nonproliferative diatic retinopathy : NPDR) เป็นระยะที่ผนังหลอดเลือดที่บริเวณจอประสาทตาอ่อนแอ มีการรั่วซึมของเลือดและของเหลวเข้าสู่จอประสาทตา แม้ว่าอาการเบาหวานขึ้นตาในระยะนี้จะเป็นเพียงระยะเริ่มต้น อาการยังไม่รุนแรงมากนัก แต่ก็ถือว่าเป็นสัญญานเตือนให้เราควรเริ่มดูแลรักษาตัวเอง เพื่อป้องกันความรุนแรงที่จะเพิ่มมากขึ้นในอนาคต

    เบาหวานขึ้นตาระยะก้าวหน้า

     เบาหวานขึ้นตาในระยะนี้ เป็นระยะที่เกิดการสร้างหลอดเลือดใหม่ขึ้นที่จอประสาทตา (Proliferative Diabetic Retinopathy : PDR) แต่หลอดเลือดที่สร้างขึ้นใหม่นั้น เป็นหลอดเลือดที่มีความเปราะบาง แตกง่าย อาจส่งผลให้วุ้นตามีเลือดออก เกิดพังผืดที่ส่งผลให้จอประสาทตาลอก เบาหวานขึ้นตาในระยะนี้ หากไม่ได้รับการรักษา อาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นได้

    เบาหวานขึ้นตา เกิดจากอะไร

    เบาหวานขึ้นตา เกิดจากอะไร

    เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จะทำให้เส้นเลือดในจอตาเกิดการอุดตัน ส่งผลให้เลือดไม่สามารถไหลเวียนและเกิดภาวะขาดเลือดไปเลี้ยง อาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นหรือตาบอดนั่นเอง โดยสาเหตุเบาหวานขึ้นตามีด้วยกันหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดและคอเลสเตอรอลสูง พฤติกรรมสูบบุหรี่หรือผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมาเป็นเวลานาน รวมถึงผู้ที่อยู่ในช่วงตั้งครรภ์ ล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะเบาหวานขึ้นตา

    ภาวะแทรกซ้อนของเบาหวานขึ้นตา

    • ต้อหิน เมื่อหลอดเลือดใหม่สร้างตัวขึ้นอาจทำให้เกิดการขัดขวางการระบายน้ำออกจากดวงตา ทำให้ความดันในดวงตาสูงขึ้น ส่งผลให้เส้นประสาทตาเกิดความเสียหาย
    • จอประสาทตาลอก เกิดจากเนื้อเยื่อพังผืดที่ดึงรั้งผิวจอตาไว้ ทำให้จอตาหลุดออกจากผนังลูกตา
    • เลือดออกในน้ำวุ้นตา เกิดจากการขาดเลือดที่จุดรับภาพของดวงตา ทำให้เกิดหลอดเลือดใหม่ที่เปราะบาง นำไปสู่การมีเลือดออกในน้ำวุ้นตา วุ้นในตาเสื่อม เห็นเป็นจุดหรือเส้นดำลอยไปมา 
    • ความสามารถในการแยกสีลดลง ใครที่มีภาวะเบาหวานขึ้นตา อาจส่งผลให้เกิดความยากลำบากในการแยกสีหรือมองเห็นสีได้อย่างถูกต้อง
    • สูญเสียการมองเห็น หากปล่อยให้อาการเบาหวานขึ้นตาทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ โดยไม่เข้ารับการรักษา อาจส่งผลให้ดวงตาสูญเสียการมองเห็นในที่สุด

    การตรวจวินิจฉัยเบาหวานขึ้นตา

    เนื่องจากอาการเบาหวานขึ้นตาในระยะเริ่มต้น มักไม่แสดงอาการ ทำให้กว่าผู้ป่วยจะรู้ว่าตัวเองมีภาวะเบาหวานขึ้นตาแทรกซ้อนก็อาจอยู่ในระยะรุนแรงแล้ว ผู้ป่วยเบาหวานจึงควรเข้ารับการตรวจตาและขยายม่านตาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อตรวจเบาหวานขึ้นตา และหากพบความผิดปกติที่จอประสาทตาจะสามารถเข้ารับการรักษา ยับยั้งการพัฒนาความรุนแรงของอาการไม่ให้เป็นอันตรายต่อการมองเห็นได้ในทันที หลังขยายม่านตา การมองเห็นของผู้ป่วยจะเบลอ มองเห็นไม่ชัดเป็นระยะเวลาประมาณ 3 ถึง 4 ชั่วโมงแล้วจึงกลับมามองเห็นชัดตามปกติ

    แนวทางการรักษาเบาหวานขึ้นตา

    วิธีรักษาเบาหวานขึ้นตา ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการที่เกิด จึงแบ่งออกเป็นการรักษาเบาหวานขึ้นตาระยะแรก และการรักษาเบาหวานขึ้นตาระยะก้าวหน้า

    การรักษาเบาหวานขึ้นตาระยะแรก

    ในระยะเริ่มต้นหรือในระยะแรก สามารถดูแลด้วยการควบคุมระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด รวมถึงควบคุมความดันโลหิต

    การรักษาเบาหวานขึ้นตาระยะก้าวหน้า

    หากอาการเบาหวานขึ้นตาอยู่ในระยะที่รุนแรง ควรเข้ารับการรักษากับแพทย์ โดยสามารถรักษาได้ ด้วยวิธีการใช้เลเซอร์ในการรักษา การฉีดยาเข้าวุ้นตาหรือการผ่าตัดวุ้นตา

    • เลเซอร์

    การรักษาด้วยเลเซอร์จะทำให้หลอดเลือดที่เกิดขึ้นใหม่หยุดเติบโตและเป็นการช่วยรักษารอยรั่วของหลอดเลือด เพื่อป้องกันการเลือดออกในดวงตา และช่วยลดอาการบวมของจุดรับภาพ

    • ฉีดยา

    เมื่อเกิดภาวะเบาหวานขึ้นตา ซึ่งเป็นภาวะที่หลอดเลือดมีการรั่วซึมดังที่ได้กล่าวข้างต้น ส่งผลให้จอตาเกิดอาการบวม การฉีดยาเข้าวุ้นตาจะช่วยหยุดการสร้างตัวของหลอดเลือดที่เปราะบางหรือที่ผิดปกติเหล่านั้น สามารถบรรเทาการบวมของจุดรับภาพให้สามารถมองเห็นได้ชัดมากขึ้น

    • ผ่าตัด

    ในกรณีที่มีเลือดออกมากในวุ้นตาหรือเกิด ‘พังผืด’ ตัวการที่ทำให้จอตาเกิดความเสียหาย ไม่ว่าจะเป็นอาการจุดรับภาพบวม จอประสาทตาฉีกขาดหรือหลุดลอก การรักษาด้วยวิธีผ่าตัดวุ้นตาจะเป็นการนำพังผืดออกไป เพื่อลดโอกาสที่จะนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็น

    วิธีการป้องกันเบาหวานขึ้นตา

    วิธีป้องกันภาวะหวานขึ้นตาเป็นเช่นเดียวกับวิธีป้องกันการเป็นโรคเบาหวาน เริ่มต้นง่าย ๆ จากการหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไขมัน น้ำตาลในปริมาณสูง อาหารที่มีรสหวานหรือรสเค็มจัด เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย หมั่นดูแลสุขภาพด้วยการออกกำลังกายเป็นประจำ ควบคุมระดับน้ำตาล ไขมัน และความดันโลหิต งดการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงการพบจักษุแพทย์เป็นประจำทุกปี เพื่อที่จะสามารถดูแลรักษาได้ทันที หากมีภาวะเบาหวานขึ้นตาหรือเริ่มมีความผิดปกติเกิดขึ้น

    ข้อสรุปภาวะเบาหวานขึ้นตา

    เบาหวานขึ้นตาเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน เกิดขึ้นเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ในระดับสูงเป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้เกิดอาการตาพร่ามัว เห็นจุดดำ ๆ ลอยไปมา รวมถึงอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็น สามารถเข้ารับการรักษาเบาหวานขึ้นตาได้ทั้งการยิงเลเซอร์ การฉีดยาและการผ่าตัดวุ้นตา เพื่อชะลอและควบคุมไม่ให้อาการรุนแรงขึ้น แต่ทางที่ดีที่สุดนั้น ควรดูแลควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เพื่อป้องกันความเสี่ยงการเกิดภาวะแทรกซ้อนนี้

    เอกสารอ้างอิง

    Diabetic Retinopathy. (n.d.). National Eye Institute.
    https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/diabetic-retinopathy#:~:text=Diabetic%20retinopathy%20is%20caused%20by,vessels%20all%20over%20the%20body. 

    Kierstan Boyd. (2023 November, 27). Diabetic Retinopathy: Causes, Symptoms, Treatment. AMERICAN ACADEMY OF OPHTHALMOLOGY.
    https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-diabetic-retinopathy